Tuesday, 31 July 2018

భాస్కర శతకం

                                 భాస్కర శతకం 

1.శ్రీ గల భాగ్య శాలి గడు 

               జేరగ వత్తురు తారు దారెదూ 

రాగమన ప్రయాసమున 

                   కాదట నోర్చియు నైన నిల్వ ను 

ద్యోగము చేసి రత్ననిల 

                     యుండని కాదె సమస్త వాహినుల్ 

సాగరు జేరు టెల్ల ముని 

                     సన్నుత మద్గుణమూర్తి  భాస్కరా!

ఓ భాస్కరా!నదులన్నియు  రత్నాకరుడను నాశతో సముద్రుని జేరు విధాన కల్గిన కష్టాలను సహించి ,నివసించుటకు యత్నించి తమంత తామేప్రేమతో భగవంతుని వద్దకు చేరుదురు.


2.ఉ||అంగన నమ్మరాదు తనయంకెకు రానిమహాబలాఢ్యు వే 

భంగుల మాయలొడ్డి చెఱుపం దలపట్టు వివేకి యైన సా 

రంగధరుo బదంబులు గరంబులు గోయగ జేసె దొల్లి చి 

త్రాంగి యనేకముల్  నుడువరాణికుయుక్తులుపన్ని భాస్కరా!   

పూర్వము చిత్రాంగి బుద్దిమంతుడగు సారంగధరునిపై చెప్పుటకు వీలుగాని చెడు పన్నాగములను పన్ని ,యాతని కాళ్ళు,చేతులు నరికించిన విధముగస్త్రీలు తమకు స్వాధీనము కాని బలవంతుని గూడ ననేక మాయలు పన్ని పాడుచేయుటకు  నాలోచింతురు.కావున స్త్రీ లను  నమ్మకూడదు.


3.అక్కరపాటు వచ్చు సమయంబున జుట్టములొక్కరొక్కరి 

న్మక్కుననుద్ధరించుటలు మైత్రికి జూడగ యుక్తమేసుమీ 

యొక్కట నీటిలో  మెరక నోడల బండ్లను బండ్లనోడలున్ 

దక్క క వచ్చుచుండుట నిదానము గాదె తలప భాస్కరా!


ఒకానొక సమయాన నీటిలో బడవలమీద బండ్లను,మెరక భూమి యందు బండ్లమీద పడవలును ,వచ్చుచుండుట ప్తత్యక్షము.అట్లే తగిన యవసరము వచ్చు కాలమున 

బంధువులొకరినొకరు కాపాడు కొనుట స్నేహమునకు మంచిది. 

4.అడిగినయట్టి యాచకుల యాశలెరుంగక లోభవర్తియై 

కడిపిన ధర్మదేవత యొకానొకయప్పుడు నీదు వానికె 

య్యెడలనదెట్లు పాలుతమకిచ్చునె యెచ్చట నైనలేగలన్ 

  గుడువగ నీనిచో గెరలి గోవులు తన్నును గాక భాస్కరా!


మనుజుడు దూడలను త్రాగనీయకుండా పాలు పిండుకొన దలచినచో ,ఆవులు కోపించి తన్నుచు పాలీయవు.అట్లే మానవుడు లోభియై యడిగినయాచకుల కోరికల దీర్పక పొమ్మని పంపినచో ,వానికెచ్చటను ధర్మ దేవత సంపదనీయదు. 

5.అతిగుణహీన లోభికి బదార్ధము గల్గిన లేకయుండినన్ 

మితముగ గాని కల్మిగల మీదట నైన భుజింపడింపుగా

సతమనినమ్ముదేహమునుసంపదనేఱులునిండిపాఱినన్

గతుకగ జూచు గుక్క తనకట్టడ మీఱక యెoదు  భాస్కరా!

   ఏఱులు జలములతో నింపి ప్రవహిన్చుచున్నను,కుక్క తన యలవాటు తప్పక నాలుకతోనే త్రాగునుకాని ;బాగుగా త్రాగదు .అట్లనే లోభి గూడ తనకు సంపద యున్నను ,లేకున్నను మితముగానే తినును.శరీరము సంపద శాశ్వతమనుకొని సంపద యున్నప్పుడై నను బాగుగా భుజింపడు.  

6.అదను దలంచికూర్చినప్రజనాదరమొప్పవిభుండుకోరినన్
గదిసిపదార్థమిత్తురటకానకవేగమేకొట్టితెండనన్
మొదటికిమోసమౌబొదుగుమూలముగోసినబాలుగల్గునే
పిదికినగాకభూమిబశుబృందమునెవ్వరికైనభాస్కరా!
      **ఆవులను మచ్చికతోబిదికినపాలువచ్చునుగాని
పొదుగునుకోసినపాలురావుగానిమొదటికిమోసమగును.అట్లే
రాజు సమయముజూచిప్రజలనుగౌరవించి యడిగిన ధనమిత్తురు.
కానివేగమేబాథించితెమ్మన్నచోయివ్వకవిడిచిపోవుదురు.

7.అనఘునికైనజేకుఱుననర్హునిగూడిచరించినంతలో
మనమెరియంగనప్పుడవమానముకీడుధరిత్రియందునే
యనువుననైనదప్పవుయథార్ధము!తానదియెట్టులన్నచో
నినుమునుగూర్చియగ్నినలయింపదెసమ్మెటపెట్టుభాస్కరా!
      * *ఇనుముతోచేరుటవలననిప్పునకుసుత్తిదెబ్బలబాధకల్గునట్లు
చెడ్డవానితోస్నేహముచేసిన మంచివారికైన మనస్సుమండునట్లు
అవమానము ,కీడును తప్పక కల్గును.
8.అలఘుగుణప్రసిద్థుడగునట్టి ఘనుండొకడిష్టుడైతనున్
వలచియొకించుకేమిడినవానికిమిక్కిలిమేలుచేయగా
తెలిసికుచేలుడొక్కకొణిదెండటుకుల్ దనకిచ్చినన్ మహి
ఫలదుడు కృష్ణుడత్యధికభాగ్యములాతనికీడెభాస్కరా!
           **శ్రీ కృష్ణునకు కుచేలుడు భక్తితో జేరెడటుకులీయగాఆ కు
చేలునకుగొప్పసంపదలిచ్చెను.అట్లేప్రఖ్యాతిగలగుణవంతుడుతనకుస్నేహితుడైనవాడుతనమీదిప్రేమచేతనకేమిచ్చిననువానికధికఫలమునేయిచ్చును.
9.అవనివిభుండు నేరుపరియైచరించినగొల్చువారలె
ట్లవగుణులైైైననేమిబనులన్నియుజేకుఱువారిచేతనే
ప్రవిమలనీతిశాలియగురామునికార్యము మర్కటంబులే
తవిలియొనర్పవే?జలధిదాటిసురారులద్రుంచి భాస్కరా!
         *శ్రీ రామునికార్యమునుకోతులేపూనుకొనిసముద్రమునుదాటి
రాక్షసులనుచంపిరి.అట్లేరాజునేర్పరియైనచోసేవకులల్పులైననుపనులునెఱవేరును.
10.ఆదరమింతలేక నరుడాత్మబలోన్నతి మంచివారికిన్
భేదము చేయుటం దనదుపేర్మికిగీడగుమూలమెట్లమ
ర్యాదహిరణ్యకశిపన్ దనుజుండుగుణాఢ్యుడైప్ర
హ్లాదునకెగ్గుచేవిప్రళయంబునుబొందడెమున్నుభాస్కరా!
         -*పూర్వముచెడువృత్తిచే హిరణ్యకశిపుడు గుణవంతుడు
ప్రహ్లాదునకపకారముచేసినశించెను.అట్లేమనుజుడుతనగొప్పబలముచే ప్రేమనుచూపక మంచివానినిబాధించిన తప్పకనశించును.
11.,ఆరయనెంతనేరుపరియైచరియించినవానిదాపునన్
గౌరవమొప్పగూర్చునుపకారిమనుష్యుడులేక
కూఱదెట్లు?హత్తుగడగూడునెచూడబదాఱువన్నెబం
గారములోననైన వెలిగారముగూడకయున్నభాస్కరా!
    .    *మేలిమిబంగారములోనైననువెలిగారముకలియకున్నచో
అతుకు అంటుకొనదు.అట్లేమానవుడెంతనేర్పరియైననువానిదగ్గఱ
ఉపకారము చేయువాడు లేనిచో మంచి కలుగదు.

12.ఈక్షితినర్ధకాంక్షమదినెప్పుడపాయకలోకులెల్లసం
రక్షకుడైనసతత్ప్రభునిరాకలగోరుదురెందుజంద్రికా
పేక్షజెలంగి చంద్రుడదయించువిధధంబునకైచకోరపుం
బక్షులుచూడవేయెదురపారముదంబునుబూనిభాస్కరా!
       **చకోరపక్షులువెన్నెలయందలియాసక్తిచే మిగులసంతసముతోచంద్రునికైయెదురు చూచుచుండునట్లేమనుజులుధనాశచేతమ్ముకాపాడునట్టిరాజు
రాకకైయెదురుచూచుచుందురు.
















Saturday, 28 July 2018

తులసీ శతకము-4

                                       --4--

86.కస్తురి చూడ్కికి మోదము 

విస్తరముగ గూర్ప దిచ్చు విరివిగ దావుల్ 

వాస్తవపు గార్య శూరుని 

మోస్తరిదే చేసి కీర్తి పొందును దులసీ!

87.బిరుదు గల ఘనుని గని పెర 

నరులెంతయు నోర్వలేక నవ్విన లోటా?

కరినిన్  గనుగొని కుక్కలు  

మొఱిగినచో దాని పరువు పోవునె?తులసీ!

88 . బెదురింత లేక సుజనుల 

నదరించుచు ధనము దోచునధికారి కెటున్ 

మది చెడి తిరిగెడు కుక్కకు 

గదిరెడి గతి తుదకొకప్డు గలుగను దులసీ! 


89.కవియై వ్రాసెడు వ్రాతలు 

నవరస భావములు నీతిన్యాయము దెలుపున్ 

చవి లేని కవితలల్లుచు 

జెవులను బాధించు చొరవ చెల్లదు తులసీ!

90.కొనలేము జనుల ధనమిడి 

కనికరమాప్యాయనంబు కనబడ వారిన్ 

మనసార నాదుకొనుచో 

బెనవేయుదు రతని జనులు ప్రేముడి దులసీ!    

    

91 .ధనమొకడే కాజాలదు 

మనుజుని సుఖ కారణంబు ,మానిని సుతులున్ 

వినయాన్వితులై యాతని 

కనుకూలత జూప నదియె నాకము తులసీ!

92 .తన విహిత ధర్మములనెపు

    డొనరించుచు ఫలముduttam కొరకుండియు దీనా 

    వనమునకే తనువనుకొని

    వినియోగమొనర్చు జనుడె విజ్ఞుడు తులసీ!

93.తన సుతుడె  తప్పు జేసిన 

వెనుకాడక యొకడు శిక్ష విధియుంచుచు స 

జ్జనులం గాచునొ సతమా 

మనుజేశ్వరు డుత్తము౦డు మాన్యుడు తులసీ!


94. మట్టియు మణి యని తలపక 

చుట్టంబని శత్రువనక సుఖదుఃఖంబుల్

పట్టించుకొనక భ్రాంతుల 

నెట్టినవాడౌనుయోగి నిక్కము తులసీ!

95.ఎక్కగ వచ్చును  మేరువు 

స్రుక్కక చేరంగ వచ్చు సూర్యుని ,జుక్కల్ 

లెక్కగొనవచ్చు ,వశమే 

చిక్కించు కొనగ స్త్రీల చిత్తము తులసీ!

96.పిల్లల గన్ననె సరియా?

తల్లియు నా  తండ్రి వారి దగు శిక్షణ రా 

జిల్లగ విద్యాబుద్ధులు 

మెల్లగ నేర్పింప రేని మేలొకొ ?తులసీ!

97.నీతియు ధర్మము నెఱపుచు 

బ్రీతిగ బలహీన జనుల బ్రేమించుచునే 

జాతికి హానిం గూర్చెడి 

పాతకుల నణంచు ప్రభువె ప్రభువగు  తులసీ!

98.ఆపద లొద వెడు నదమన

నాపగ లేరెంత దక్షులైనను విధి,నా 

తాపసులే తా రెఱుగని 

శాపంబులు గనరె ?మీర  జాలిరె? తులసీ!

99.ధనువును  విడచిన బాణము 

తనువును విడిపోవు నుసురు తరమగు నొక్కో 

వెనుకకు ద్రిప్పగ,విరిగిన 

మనసటులే యతుక లేము మహిలో తులసీ!

100.పాతివ్రత్యము తొలి మన

క్ష్మాతలి  కొక వన్నె తెచ్చె గానీ యిక స్త్రీ 

స్వాతంత్ర్య మె పెరిగిన నా 

నీతికి విడువంగ వచ్చు నీరము తులసీ!        

 

101.కలవారలిడుదు రెప్పుడు 

కలవారల కాదరంబు కడలు  కొనంగన్ 

బాలు బాధలు పడు పేదల 

దలపరు కసరుదురు విసుగుదలతో దులసీ!


102.లలితా కళారాధనతో  

నెలతలు విద్యలను నేర్చి నిర్మల చరితన్ 

గులదీపికలై జాతికి 

గల కీరితి నిల్ప మేలు గాదే?తులసీ!


103 పరులపయి నింద మోపుచు ,

మరచియు తన సొంత పనులు మాన్యుల తోడన్ 

పరుసము లాడెడు నరుడొక 

ధరణీశుండైన ముప్పు తప్పదు  తులసీ!

104.క్రూరులతోడను స్నేహము 

వైరంబును గూడ బూన వల దేమన్నన్ 

ఆరని నిప్పుల సంగతి 

యారిన బొగ్గునకునైన  హానియె తులసీ!

105.బలవంతుడు దుర్బలుడని, 

కలవాడు దరిద్రుడనియు , ఘన విద్వాంసుం 

డలతి జడుండని,భేదము 

కలుగునొకో మృత్యువునకు గాదిలి తులసీ!

106.వరలు సుఖము తగు బుద్ధిన్

గురుబుద్ది విశేష ఫలము గూర్పగ జాలున్ 

పరబుద్ది నష్టకరమౌ 

తరుణీ జనబుద్ది ప్రళయదంబగు దులసీ!


107. కోరును లోకము దాతనె 

కోరునొకో యీవి లేని కొటీశ్వరునేన్ 

వారిదము రాకకై ప్రజ 

కోరును సూ వార్ధి రాక గోరునె తులసీ!


108.వే గుణములు గల పెద్దల  

లోగూడ నెదేని గలుగు లోపంబదియే 

లాగున రత్నాకరమౌ

సాగరమున నుప్పు నీరు  చాడ్పున దులసీ!

                      &&&&&&&&&& 

తులసీ శతకము -3

                                -3-

61.ధృతి చెడి రణమున బారియు 

మృతి గను భటునకు  గృ తఘ్న  మిత్రఘ్నులకున్ 

సతమనృత  భాషికిని స 

ద్గతులే గతి గలుగవంచు గనుమా?

62.ఎఱిగి ఎఱుంగక చేసిన 

కొఱగామికి తగిన శాస్తి కొంచక గలుగున్ 

ఎఱుక చెడి కాల ద్రొక్కిన 

కొఱవి దహింపకయె  యూరకొనునే తులసీ!

63.ఎక్కడనొ లేదు పాపము 

నిక్కముగా వెఱపు లేని నీ చేతులలో 

నెక్కొని యున్నది మానక 

బొక్కసమున దాచుకొన్న పోలిక తులసీ!

64.అందముల నలరు సుందరి 

నిందల గారించు మొఱకు నేర్చునె?సుఖముం 

జెందగ ,నందన వనమున 

పంది వినోదంబు లవము పడయునె ?తులసీ!

65.పరధనముల తిన మరిగిన 

నరుడించుక తృప్తి గొనక నాశము చేయున్ 

తరువుల బట్టిన చీడలు 

పొరి బొరి దిని తుదకు గూల్చు పోలిక తులసీ! 

66. మిన్నగ జదువును దెలివియు 

నున్నను దురదృష్ట  మలమియుండిన వేళన్ 

వన్నెకు నెక్కడు వజ్రము 

మన్నున గప్పంగ బడిన మాదిరి తులసీ!

67.బాధగురు లెప్డు స్వార్ధము 

సాధింపగ  వాద భేద చాతుర్యముతో 

వేధింత్రు వారి బోధల 

బాధంతయు సొమ్ము లాగువఱకే తులసీ!

68.మందులు ఘనులగువారల 

చందంబును విలువ నెఱుగజాలక చులకన్ 

గందురు కోయలు చేయరె  

గంధపు దరువులను వంటకట్టెల దులసీ!

69.మాయమ్మైపోయెను గద 

న్యాయము ధర్మమ్ము దేశనాయకులందున్ 

మాయురె ;దేశంబున కిక 

శ్రేయో లాభంబు లెట్లు చేకురు?తులసీ! 

70.ఎఱుగడు తన తప్పుల ఖలు 

డరయుచునే యుండు నొరులయందలి  తప్పుల్ 

కురువిందము తన నీలిమ 

నెఱుగంగా గలదె యెన్నడేనియు దులసీ!  

71.కోరకయిచ్చెడు దాతయు 

నోరిమి నరివర్గమెల్ల నొడిచిన భటుడున్ 

గూరిమి బొరయని జననియు 

నారయ నీ మువ్వురవని నరుదౌ దులసీ!

72.ఎంత బలవంతుడైనను 

పంతంబులు పలుకరాదు పలువురిలోనన్ 

దంతి యొక వెంటి చేతను 

వింతగ బంధిoపబడుట  వినమే?తులసీ!

73.కొంత యెదియొ తెలిసినచో 

నంతయు దెలిసెనని పొంగు టవివేకంబౌ

నంతము గలదే విద్యల?

కెంత యెఱింగినను మిగులటెఱుగమే ?తులసీ! 

74.విందులకు మాత్రము వచ్చుచు 

బందుగునని మెక్కి పోయి పదపడి యిడుమల్ 

క్రందు కొన తొంగి చూడని 

బందుని రాబందువనుట భావ్యము తులసీ!

75 .తెలిసియొ  తెలియకయో తా 

సలిపిన తొలి తప్పు నెఱిగి సజ్జనుడగు వా 

డలయక  పశ్చాత్తాపం 

బెలమిం బ్రకటించు,నొప్పడితరుడు తులసీ!

76.త్యాగంబు,కళలయందను 

రాగంబు,సభాంతరముల రమ్య మృదూక్త్యా 

చేగంబు,కదన శౌర్యో 

ద్యోగంబు లభించు బుట్టుతోడనె తులసీ!

77.కార్యముల మాని ,పూనియ 

కార్యములకు ,నెదురు తిరిగి ,కడకన్ నిరతా 

వార్యయగు నప్పడంతుక 

భార్యయొకో ప్రక్క లోని బల్లెము తులసీ!

78.ఆవులె యందము మందకు 

పూవులె యందంబు దెచ్చు బూ దోటలకున్ 

బావుల కందము జల ,మే 

ధావులె యందంబు మాతృ ధాత్రికి దులసీ!


79.పాలకు దేనెకు దీటై 

క్రాలిన మన తెనుగుబాస రాయల నాటన్

లాలనము చెందె దానికి 

ఆలనయే  లేదు నేటికకటా ;తులసీ !

80.కీర్తి ధను సత్యశీలుని 

గుర్తింపక గెలిసేసి కొల్వదు లోకం 

బార్తిపడు  ధూర్తు గొలువగ ,

వర్తనమిటు సాగుచుండె వసుధను తులసీ!

81 .ఓరిమి చాలక యుండిన 

సారెకు వైరములె వచ్చి శాంతి నడంచున్ 

నోరొకటి మంచి దగునెడ 

నూరపుడే మంచిదగుచుండును దులసీ!

82.నిక్కచ్చిగ  శాస్త్రంబుల 

నుక్కీడున కెంత చెప్పా నొంట నిముడునా?

మిక్కిలిగ లాగి కట్టిన 

గుక్కకు గల తోక వంక కుదురునె?తులసీ!      

    

83.నిరతమొడలు వంచినచో 

కరవుండదు కష్టపడిన గలిమియుగలుగున్ 

పెరుగును దరువక పై పై 

కరుదెంచునె వెన్న ?చేతికందునె ?తులసీ!

84.క్రొత్తగ వచ్చిన వారల 

మెత్తగ మాటాడి నంత మేకొనకుము,త 

చ్చిత్తముల మంచి చెడ్డల 

సత్తెము గుర్తించి చేయు సఖ్యము తులసీ!

85.    సర్పముల మృతికి దలయం 

దేర్పడి యున్నట్టి విషమె హేతువు కాదే?

నేర్పె ఱుగని  మూర్ఖులకు 

న్దర్పమె  కద పతన కారణంబగు దులసీ! 

 

తులసీ శతకము -2.

                                - 2 -

26.దయగల ప్రభువుల కడ భట 

చయము న్నియమింత్రు చనవు సలుపక యుండన్ 

ప్రియమారు గులాబీలకు 

నియమింపడె సృష్టికర్త నిండుగ దులసీ!

27.ఎవరంటరానివాడన ?

 తివిరి యకృత్య ములు సేయు తెంపరి యొకడే;

భువి తాత తండ్రులిడిరని 

చవిటి పొలము నెవడు సాగు సలుపును దులసీ!

28.ఉందుమె తిరముగ ననరొక 

కొందఱు తమవెంట నేమి కొంపోదురొకో?

ఎందఱొొ యేలిరి ధరనొక 

కొందఱె పేర్వడిరి దాన గుణమున దులసీ!

29.చుట్టగ వచ్చును బృ ధివిo ,

బట్టంగా వచ్చు బుకిట పాధో నిధినే,

ముట్టగ వచ్చును దివి,నెటు 

నెట్టంగా నెవరి తరము నియతిం ?తులసీ!

 ౩౦.పాలకడవ చెయి జార్చిన 

నేలంబడి వ్రీలి పాలు నేలగలియవే?

తేలికగా మృదుమతులను 

వేళాకోళంబు  సేత వెడగగు తులసీ!

31.పరువుం జెఱచునుత్రాగుడు 

చెఱచు శరీరంబు వేశ్య చెలిమి ,గృహంబున్

జెఱచు దురోదర మట్టులె 

సరగ మౌఢ్యo బు  చెఱచు సర్వము  తులసీ!

32 .అవివేకు లెందరున్నను 

సువివేకి యొకండెకులము శోభిలజేయున్ 

దివినెన్నితారలున్నను  

ధవళాంశుడె  వెలుగు నిచ్చి తనుపును దులసీ||

  33.వింతలు కనబడినపుడు ప్ర 

శాంతముగా నూహసేయ సత్యము తెలియున్ 

ఎంతటి గారడియును మతి 

మంతులు గ్రహియింత్రు గడియ మాత్రనె తులసీ||

34.రుచియింపక  గర్వాంధుడు 

శుచియగు హితమెపుడు చెవిని జోరనీడు గదా 

రుచియించునె చింతామణి 

నుచితముగా చచ్చువాని కొసగిన దులసీ||

35.మాన ప్రాణoబులలో 

మానమె ప్రాణంబు కంటె మాన్యము తలపన్ 

మానినులు మల్లమాదులు 

మానము రక్షించుకొనగ మ్రందరె ?తులసీ?

36.దయయును దానగుణంబును 

నియమం బఘభీతి నిష్ఠనిజవర్తనమున్ 

ప్రియ భాషణంబు లజ్జయు

నయముంగల వారి మైత్రి నడపుము తులసీ||

37.ఉన్నదియె పుష్టి నరునకు 

తిన్నదియే పుష్టి యాల దేహంబులకున్ ,

మిన్నునకు పుష్టి వెన్నెల 

కన్నంబే పుష్టి చౌర్య కర్తకు దులసీ||

38.అప్పులు పెరిగిన వానిన్ ,

గొప్పకు జాడీలు చెప్పు కుజనుని ,నీతిం 

దప్పిన వానిం జేరిన 

నెప్పుడొ  ముప్పొదవితీరు నెఱుగుము తులసీ||

39.పెంచును విలువను త్యాగము 

దించును తన స్వార్ధగుణమె  తిరమగు కీర్తిన్ 

కుంచించు భయము మనుజుని 

వంచించును వెడగు దనము వసుధను దులసీ ||

40.వెలుగు రవి పగటివేళనె 

నెలవెలుగును రేలనొక్క నిలకడ గనకే 

వెలగల విజ్ఞుని తెలివియొ 

వెలుగుం బ్రజమెచ్చ నెల్లవేళల దులసీ||      

41.సిరిలేకయు సుఖమబ్బును 

సరిగ ననామయము లేక సౌఖ్యమొదవునే 

సిరి కన్న ననామయమే 

వరమని తద్రక్ష సేయవలయును దులసీ||

42.కష్టమునకు దగుభృతి నిడ 

కిష్టమ్ముగ తిట్టు కుజను నేమనవలయున్ 

భ్రష్ట యగు గొడ్డు రాలెటు 

కష్టతర ప్రసవబాధ కనుగొను దులసీ!

43.తొణకకుము ఘనత పెరిగిన 

నణకువతో మెలగుమెంత యౌన్నత్యమునన్  

తృణ రాజ మెక్కునప్పుడు 

బెణికినచో  గాలు ,క్రింద బెట్టడె  ?తులసీ!

4 4 .సిరితరమని మురియుకుమీ 

జరిగినవరకాచరింపు సత్కార్యములన్ 

వెరవకు మెవరేమన్నను  

ధర బెరుగును కీర్తి కొన్ని తరముల తులసీ||

45.సిరికిన్ లేదొక నిలకడ 

సరి పతినే    విడిచిపోయి చేరె  బలీంద్రున్ 

సిరి కన్న మిన్న పరపతి 

పరపతి నార్జించుకొంచు బ్రదుకుము తులసీ!

46.రూపము  ధనముం గలిగియు 

నూపిరియగు విద్యలేక యొప్పడు ధరలో 

నేపుగ పెరుగు పయిరునకు 

గాపే లేకున్న ఫలము కలదే?తులసీ!

47.కలవారి తోడ కలహము 

నిలుకడగా చుట్టమింట నిలుచుట,పరదా 

రల గోరుట యను మూడును  

కలిగించును మానహాని కడపక తులసీ!       

48.అడవిన్ గాసిన వెన్నెల ,

కడలిన్ వర్షించు వాన,కాదు వృద్ధుని చే

పడు పడుచు భార్య ,ధనికున

కిడు దానము నిష్ఫలంబులే యగు దులసీ!

49.శక్తికి మించిన దానము  

రక్తింగొలుపంగ లేని రాగ,మదనున్ 

యుక్తి నెఱుంగని సచివత,

భక్తియుతము గాని పూజ వ్యర్ధము తులసీ!

50.వింతగు వేసముతో వే 

దాంతోక్తుల్ చదివి నంత నగునే సిధ్ధుం 

డాంతర మలమినభ్రాంతిని 

సొంతము విడనాడలేని యజ్ఞుడు తులసీ!

51.వేప తరువునకు చేదును 

మాపంగాదరమె యెంత మధువెరు విడినన్ 

దీపించు సూక్తి బోధల 

పాపాత్ముని పాపబుద్ధి పాయునె?తులసీ!

52 .అల్లురకును నల్లులకును 

ఉల్లంబే లేని యట్టి యుద్యోగులకున్ 

మొల్లపు వెలదులకును నిలు 

వెల్లను దోచుకొను బుద్దియే సుమి తులసీ!

53.ఎప్పుడు పారును నది ప్రజ 

దప్పి దీర్ప ,వెలుగు నిడగ దా రవి  దిక్కుల్ 

తప్పక తిరుగును గద ;ఘను 

లెప్పుడు జన సేవ కొఱకె యెంతురు తులసీ!

54.ఆచరణము లేకుండిన 

వేచదువులు చదివియున్న విఫలమె సుమ్మీ,

వాచా దీపం బనగనె 

యేచిన చీకట్లు చెదురునెట్టులు ?తులసీ!

55.గొ ప్పనుకొని  విజ్ఞులతో 

తప్పుడు చాడీలు చెప్పదలచిన  ధరలో 

నెప్పుడు విజయము కలుగదు 

నిప్పునకున్ చెదలు పట్ట నేర్చునె?తులసీ!

 56.వినుమీ స్వజనుల కంటెను 

గనుమీ నీ పొరుగువారి కష్టంబులనే 

తనవారు మెచ్చరె ప్పుడు 

వినయము తో గొ ల్త్రు నిన్ను పెరలే  తులసీ!

57.ధనము గల వాని కెంతటి 

ఘనదోషములున్న నతని గణియింతురు సూ 

వినయము సుగుణము లున్నచొ 

ధనహీనుండైన వాని దలపరు  తులసీ!

58.సిగ్గును గావావు వలువలు 

నిగ్గుగ నీ పరువు నిల్ప నేరక యున్నన్ 

గగ్గరులు  కలుగు పందికి 

రగ్గును గప్పినను గలదె రమ్యత  తులసీ!

59.ఆదమరచి నట్టి కృషియు 

సాధన లేక యున్న సంగీతంబున్

బొధనము లేని మతము 

నాధుడు లేనట్టి యిల్లు నాసిలు దులసీ!

60.పంచంగ వచ్చు నినుమును,

అంచులపై  బారు నదుల నాపగ వచ్చున్ 

పెంచంగ  వచ్చు బులులను 

వంచంగా దరమె పెంకి  వనితను దులసీ! 

      

                                                                                                                                                                                


Tuesday, 24 July 2018

తులసీ శతకం -----మట్టా వేంకటేశ్వరరావు

                               తులసీ శతక ము 

                                                         శ్రీ  మట్టా వేంకటేశ్వరరావు

                         ప్రార్ధన 

శ్రీదయితా!సీతాపతి!

వేదాంతి జనైకవేద్య!  విబుధారాధ్యా!

కోదండ ధారి!భూజన

తాదర్శా!రామభద్ర!అంజలి గొనుమా!

నల్లని వానిని భూమిజ

వల్లభు సాకేతవాసు వనరుహవదనున్

ఎల్ల జగములకు వెలుగౌ 

చల్లని శ్రీ రామమూర్తి  శరణము నాకున్. 

గణములకధినాయకు స 

ద్గుణితతులకు మేలుబంతి గుజ్జగు వేల్పున్ 

ఫణిధరు ముద్దులపట్టిని 

గణనాధుని మదిని దలచి కవితనొనర్తున్ .

వాణిని ధాతకు వలపుల 

రాణిని సాహిత్య గాన రాగిణి వీణా 

పాణిని చదువులనిడు నలి 

వేణిని సత్కవిత నిడగ వేడెద నెపుడున్  .

                                     * తులసీశతకము *

1.శ్రీ రఘుపతి కృపచేతను

ధారణి వ్రాయుదును నీటి ధర్మము సత్యం 

బోరిమితో జదివిన జే

కూరును నీమదికి బ్రీతి కూరిమి తులసీ !

2.పచ్చని తోరణములతో 

ముచ్చటగా దీర్చినట్టి ముగ్గులలోనన్ 

మెచ్చిన తోబుట్టుల కడ 

లచ్చి వసించుచు నొనర్చు లాస్యము తులసీ!

3.సిరియే మూలము జగతికి 

సిరి తోడనె దైవముండు సిద్ధము గానన్ 

సిరిబాసినట్టి మనుజుడు 

నరసి విడిన మకరి కాడె?సత్యము తులసీ!

4.జాతిని గొప్పగా జెప్పెను 

నీతియె పోషించుచుండు నిజముగ జాతిన్

వాతపడు వధువు కంటెను 

నీతిచెడని విధవ నయము నిక్కము తులసీ!

5.మతములు కులములు ననుచున్ 

సతమతమై లోకమెల్లసత్యము విడిచెన్ 

మతముల గమ్యమొకటె  యని 

మతినెఱిిగి  చరించు వాడె మాన్యుడు తులసీ!

6.వృద్ధ సమయోచితముగ 

బుద్ధిగఱపి ప్రజల భయము పోగొట్టవలెన్

వృద్ధుండయ్యును -మేలగు 

పద్ధతి గనడేని నిందపాలగు దులసీ!

7.మెప్పునకై శ్రీమంతున 

కప్పిడిన ఘనంబె?యనద నాదుకొనవలెన్ 

చప్పని కూరను గాదని 

యుప్పును జలనిధిని వేయుటుచితమ?తులసీ!  

8.హితకరులగు పితరులకున్ 

సతి తోడను సేవజేయ సద్గతి కల్గున్ 

మతిలేని రాతి ప్రతిమల 

నుతి జేసిన నేమి -నోరునొ వ్వదె ?తులసీ!

9.పెంచుకొనకు కోర్కులగని,

వంచింపగ వలదు పరుల,వసుధనొరులలో

నెంచరు దోసమ్ముల,సవ 

రించుకొనుము నీదు తప్పులెప్పుడు తులసీ!    

10.కర్మమున బొడము జగములు 

కర్మంబున నణుగుచుండు గాలము దరియున్ 

కర్మమె జన్మము మూలము 

కర్మమె సుఖదుఃఖ కారకంబగు దులసీ!

11.పురపతి వెలుగును బురమున 

నరపతి తన జన పదంబునన్ వెలుగొందున్ 

నెఱి గలిగిన విద్వాంసుడు 

ధరనెల్లెడలందువేలుగా దక్షుడు తులసీ!

12.పండితుడు పస వెలార్చును,న 

పండితుడో మొఱుగు నె యవాకులొ పెలుచున్ 

నిండిన భాండము తొణకదు 

కొండ వెలితియైననె తొణకుoగద!తులసీ!

13.ఎంతటి దక్షుoడైనను 

కొంతేనియు హితుల పొత్తు కోరగవలయున్

అంతటి దహనుడె గాలి ర 

వంతయినను దోడుపడక యడరునె?తులసీ!

14.చేయకు నీచుల స్నేహము 

పాయక నీ  తొంటి గౌరవం బణగాఱున్ 

తీయగ గూసెడికోయిల 

వాయసముల చెల్మి నిందపాలగు దులసీ!

15.కనికరమెఱుగని ధూర్తుడు 

చనవిచ్చిన జేయు ముప్పు సమయము గనుచున్ 

పనిమాలి ఫణిని మెడనిడ

వెనుదీయనె నెట్టుకాటు వేయక ?తులసీ!  

16.ఒరుల సిరి జూచి యేడ్వకు 

నిరతంబు శ్రమింతువేని నీకుంగలుగున్ 

తరువున నందలి ఫలముల 

నరసి యఱచినంతమాత్ర నందునె?తులసీ!

17.తనకెంత యుండినను దా 

దినకొరులకునిడక యున్నదియు నొక ధనమే?

కను పండువుగా నంబుధి 

గొని త్రావని జలములున్న గొఱయే ?తులసీ!  

18.మలతురు శిల్పివరులు తమ 

యులి మొనలన్ గఠిన  శిలల నొప్పలరారన్ 

తెలివిగల గురులు శిష్యుల 

బలుకులతో దిద్ది తీర్పవలతురు తులసీ!

19.అరిషట్కమును జయించిన 

వెరవరి యొ క్కండెసూ వివేకియనంగన్ 

గుఱి లేని బలులు పూజలు 

పొరిబొరి సల్పినను  ముక్తి బోరయునె ?తులసీ !          

  20.సలలితమగు సత్కవితకు 

విలువెఱుగని బాలిశుండు విఱుచుంబెదవిన్

విలసిల్లు కలికి మురిపెపు 

చెలువముగని పేడి వేడ్క జెందునె?తులసీ!

21.ఎదురేది జితేంద్రియునకు 

 ముదముగ ధర్మార్ధకామ మోక్షము లొదవున్

అదనెఱిగి పదునుబెట్టిన 

కొదవగునే ధాన్యరాశి కోర్కెకు ?తులసీ!

22.మానమె ధనమనుకొను నభి 

 మానులు తలమోడ్పరెంత మాత్రంబరికిన్ 

తా నములునె కసవును బల

హీనస్ధితినైన సింగమెప్పుడు  తులసీ!

23.భువి విధి గానని సృష్టిన్ 

 గవి చేయుచు నుండు నవ్య కావ్య స్ఫూర్తిన్ 

నవరస భావ సమున్నతి 

జవి దేల్చెడు కవి ధరిత్రి జావడు తులసీ!

24.వేగిరపడి దుష్టుల యెడ 

సాగింపకు సాహసంబు సహనమె మేలౌ 

 కాగల కార్యము దీర్పం 

గా గంధర్వులె తమంత కలుగరె ?తులసీ!

25.ఆలి యెరుగును బూదీవియ 

 బాలు దూరమునందు నున్న బ్లవగమెఱుగునే?

అలతి జడుడు విద్వాంసుని 

వలె  దెలివిం జూపి మెరయ వలతియె?తులసీ! 

Wednesday, 11 July 2018

మనోనిగ్రహసాధనలు-మాత్సర్యం

                           మనోనిగ్రహ సాధనలు-

                                                        మాత్సర్యం 

ఈర్ష్యాసూయద్వేషాలకు మరోపేరు మాత్సర్యం.మన పెంకుటింటికి ప్రక్కన మూడంతస్తుల పెద్ద భవనంలో నున్నవ్యక్తులనుజూచియీర్ష్యపడడంమహాపాపము.ఎడమ ప్రక్క పూరి గుడిసె లో నున్నవారిని జూచి వారిలేమిని ద్వేషించడం మహాపాపము.మానవుని మాత్సర్యమెప్పుడు అతని మనుగడకు ముప్పు  తెస్తుంది.కేవలము  ఈ ఈర్ష్యా ర్ష్యా సూయలవలన నె గదా నూర్గురు సోదరులను,ఏకైక సోదరిని, కన్నకొడుకును,తల్లిదండ్రులను,యావత్తు సామ్రాజ్యాన్ని,ప్రాణాన్నిపోగొట్టుకోవడమేగాక,దుర్యోధనుడను పేరుదెచ్చుకొన్నాడు-సుయోధనచక్రవర్తి .

ఈ అసూయకే ఆహుతి యైన కైకేయి తనభర్తను పోగొట్టుకొంది.కన్నకొడుకు ప్రేమకు దూరమైనది.పైగా లోకనింద పాలైనది.

ఈ యీర్ష్య ఆవరింపబడిన శిశుపాలుడు నిండు సభలో శిరస్సు తెగి కళేబరముతో క్రిందికి పడినాడు.బ్రహ్మద్వేష ము గలహిరణ్యకశిపుడు ఘోరమరణంపాలైనాడు.పూర్వ ప్రబంధాలను పరికించిన మాత్సర్య ప్రతిఫలాలు కన్పట్టును.

ఈ ఈర్ష్యాసూయద్వేషాలా వరింపబడిన వ్యక్తి నిరంతరమూ ఆందోళన,అశాంతి చెందవలసి ఉంటుంది.దీనికి యుపశాంతి భగవద్గీతలో నిట్లు చెప్పబడినది.సాంఖ్య యోగమున ---

రాగద్వేష వియుసుక్తై 

విషయానిన్రియైశ్చరన్,

ఆత్మ వశ్యైర్విదేయాత్మా 

ప్రసాదమధిగచ్ఛతి ------అనగా ఈర్ష్యాసూయద్వేషములకతీతుడు,  అందరిని సమంగా జూచు వాడు ,మాత్సర్యములేనివాడు,మనస్సును తన వాదీనములో నుంచుకొనువాడు,మనోనైర్మల్యము గలవాడును,శాంతిని బొందగలడని యర్ధము. ఇది సామాన్యులకర్దమయ్యేల బైబిలులో సాలోమోను రాజు మహోన్నత సామెతలద్వారా ఇట్లు చెప్పుచున్నాడు.

సాత్వికమైన మనస్సు శరీరమునకు జీవము,మత్సరము ఎముకలకు కుళ్ళు.ప్రియ ఆత్మస్వరూపా!కేవలం శారీరిక డాంబికఆధునికాడంబర ప్రదర్శనకై ఉవ్విళ్ళూరుతూ --నీకన్నా గొప్పవారితో నిన్ను ఊహించుకొనినీ లేమికి నిన్ను నీవు కించ బరచుకింటూ ఎందుకు మరణాన్ని ఆహ్వానిస్తున్నావు ?  ---అనగా మీరు శరీరేచ్చానుసారముగా ప్రవర్తించినయెడల నిశ్చియముగా మరణము కొని తెచ్చుకొందురనియర్ధము.కానీ ..ఆత్మచేత ...శారీరక వాంఛలనుచంపినయెడల దేవుని పరిశుద్ధా త్మలో జివిం చెదరు.బైబిలులో పౌలు రోమీయులకు వ్రాసిన పత్రిక ఎని  మిదవ   అధ్యాయం,పదమూడవ వచనంలో అమూల్యరత్నమీయుపదేశము.మానవాత్మకు మహా అపకారియైన మాత్సర్యమును జయించడానికి ఇది సులువైన మార్గము.-

    ప్రభువు ప్రేమమయ సృష్టి లో నీవు ఉన్నతుడవని భావిస్తూ నీవీ మెరుగు పరిస్ధితులలో నున్నందుకు ...నిత్యం దేవునికి కృతజ్ఞతాస్తుతులు చెల్లించు...!మాత్సర్యము నీకు ఆమడ దూరములో నుండున్.

మనస్సు నీది.మార్గము నీవే యేర్పరుచుకోగలవు .నీ ఆత్మను సంరక్షించుకోవలసిన బాధ్యతా నీదే...ఈ క్షణము నుండినీసాధనప్రారంభించు.త్వరపడుము.సమయమాసన్నమైనది.నీ సాధన సఫలమగుగాక!