Wednesday, 5 December 2018

భాస్కరశతకము6

                   భాస్కరశతకము6
78.భూపతికాత్మబుద్ధి మదిబుట్టనిచోటబ్రధానులెంతప్ర
జ్ఞాపరిపూర్ణులైనగొనసాగదుకార్యము ,కార్యదక్షులై
యోపినద్రోణభీష్మకృపయోధులనేకులుగూడకౌరవ
క్ష్మాపతికార్యమేమైన జాలిరెచేయగలవారుభాస్కరా!
          *కార్యాచరణలేనిదుర్యోధనునిపనినిభీష్మ,ద్రోణాచార్యాదికార్యదక్షులునెఱవేర్చలేకపోయిరి.అట్లేరాజునకునిజమైనయాలోచనపుట్టనప్పుడుతెలివిగలమంత్రులెవ్వరునునెఱవేర్పలేరు.
79.భూరిబలాఢ్యుడైన దలపోయకవిక్రమశక్తిచేనహం
కారమునొందుటల్ తగవుగానతడొక్కెడమోసపోవుగా
వీరవరేణ్యడర్జునుడు వింటికి నేనధికుండనంచుదా
నూరకవింటినెక్కిడగనోపడుకృష్ణుడు లేమిభాస్కరా!
         *అర్జునుడు ముల్లోకాలకుదానెవిలువిద్యయందధికుడనని
గర్వముచెందును.కానికృష్ణనిర్యాణానంతరంవిల్లెక్కపెట్టలేకపోయెను.అట్లేమనుజుడెంతబలవంతుడైనగర్వముకూడదు.ఎప్పుడోయొకప్పుడుమోసపోవచ్చును.
80.భ్రష్టునకర్ధవంతులగుబాంధవులెందఱుకల్గినన్ నిజా
దృష్టములేదుగావునదరిద్రతబాపగలేరు;సత్కృపా
దృష్టినినిల్పిలోకులకతిస్థిరసంపదలచ్చులక్ష్మియా
జెష్టకదేటికింగలుగజేయదుతోడనెపుట్టిభాస్కరా!
       *జ్యేష్ఠాదేవికిచెల్లెలైపుట్టినలక్ష్మిప్రజలకందరికిదయతోశాశ్వతభాగ్యములనిచ్చుచుతనయక్కకేమియునివ్వదు.అట్లేపనికిమాలినవానికి భాగ్యవంతులగుచుట్టాలెందరున్ననువానికదృష్టములేనిచోవానిపేదరికాన్నిపోగొట్టలేరు.
81.మదిదనునాసబడ్డయెడమంచిగుణోన్నతుడెట్టిహీనునిన్
వదలడుమేలుపట్టుననవశ్యముమున్నుగనాదరించుగా
త్రిదశవిమానమధ్యమునదెచ్చికృపామతిసారమేయముల్
మొదలనిడండెధర్మజుడుమూగిసురావళిచూడభాస్కరా!
    *ధర్మరాజుతన్నువెంబడించివచ్చుచున్నకుక్కనుదేవతలాశ్చర్యపడునట్లుదేవతావిమానమునందుగూర్చుండబెట్టెను.అట్లేసుగుణవంతుడుతన్నాశ్రయించినవాడెంతహీనుడైననువానినివిడువకమంచిసమయమువచ్చినప్పుడుతప్పకుండముందాతనినిగౌరవించును.
82.మాటలకోర్వజాలడభిమానసమగ్రుడుప్రాణహానియౌ
చోటులనైనదానెదురుచూచుచునుండుగొలంకులోప
న్నీటమునింగినప్పుడతనీచములాడిన రాజరాజుపో
రాటమొనర్చినేలబడడాయెనెభీమునిచేతభాస్కరా!
        *కౌరవపాండవయుద్ధానంతరందుర్యోధనుడుశత్రుభయంతోసరస్సులోజలస్తంభనవిద్యచేదాగియుండిపాండవులాడెడిమాటలనుస
హించలేకయుద్ధముచేయుచుభీమునిచేజంపబడెను.అట్లేఅభిమానవంతుడుప్రాణములనైనవదులుకొనునుకానిహీనమాటలనుసహింపడు.
83.మానవనాధుడాత్మరిపుమర్మమెరింగినవానినేలినం
గానిజయింపలేడరులగార్ముకదక్షుడురామభద్రుడా
దానవనా యకుంగెలువదానెటులోపు దదీయనాభికా
స్థానసుధన్విభీషణుడుతార్కొనిచెప్పకయున్నభాస్కరా!
         *శ్రీరామునికివిభీషణుడురావణునిబొడ్డునందమృతమున్నదనిచెప్పనిచోరావణునిచంపగలడారాముడు.అట్లేరాజుశతృరహస్యమునుతెలిసినవానినిచేరదీయకున్నశతృవునుజయింపలేడు.
84.మానవుడాత్మకిష్టమగుమంచిప్రయోజనమాచరించుచో
గానకయల్పుడొక్కడదిగాదనిపల్కినవానిపల్కుకై
మానగజూడడాపనిసమంచితభోజనవేళనీగకా
లూనినవంటకంబుదినకుండగనేర్పగునోటుభాస్కరా!
        *మనుజుడుభోజనపదార్ధములపైనీగవ్రాలినంతమాత్రానభోజనపదార్ధమునుమానకభుజించును.అట్లేమానవుడుతనిిిష్టమైనపనిచేయుచున్నప్పుడునీచుడువద్దని చెప్పిననుయాపనినిమానరాదు.
85.మానినిచెప్పునట్లెఱుకమాలినవాడటుచేసినన్ మహా
హానిఘటించునేఘనునికైననసంశయముర్విపైగృపా
హీనతబల్కినన్ దశరథేశ్వరుడంగనమాటకైగుణాం
భోనిధిరాముబాసిచనిపోవడెశోకముతోడభాస్కరా!
          *దశరధుడుతనభార్యయగుకైకచెప్పినమాటకైచక్కగనాలోచింపకరామునియడవికంపియాతనివియోగంవల్లప్రాణములువిడిచెను.అట్లేతెలివిమాలినవాడుతనభార్యచెప్పినట్లునడచుకొన్నచోతప్పకయాపదలపాలగును.
86.మునుపొనరించుపాతకమమోఘముజీవులకెల్లబూనియా
వెనుక టిజన్మమందనుభవింపకదీరదు ,రాఘవుండువా
లినిబడవేసితామగుడలీలయదూద్భవుడైకిరాతుచే
వినిశితబాణపాతమున వీడ్కొనడేతనమేనుభాస్కరా!
       *రాముడువాలినిజంపుటవల్లకల్గినపాపఫలమునుకృష్ణావతారంలోనెఱుకలవానిబాణపుదెబ్బచే యనుభవించిశరీరమునువిడి
.చిపెట్టెను.అట్లేఎట్టివారికైననుపూర్వజన్మమునజేసినపాపమునుతర్వాతజన్మలోయనుభవించును.
87.రాకొమరుల్ రసజ్ఞునిదిరంబుగమన్నననుంచినట్లుభూ
లోకమునందుమూఢుదమలోపలనుంపరు;నిక్కమే కదా
చేకొనిముద్దుగాజదువుచిల్కనుబెంతురుగాకపెంతురే
గాకమునెవ్వరైనశుభకారణసన్మునిసేవ్యభాస్కరా!
         *మనుష్యులుముద్దుగాచదువుచిలుకనుపెంతురుకాకిని
పెంచరు.అట్లేభువిపైరాకుమారులురసికునిస్ధిరముగగౌరవంతోతమవద్దనుంచుకొందురుకానిమూఢునిజేరనీయరు.
88.లోకములోనదుర్జనులలోతులెఱుంగకచేయరాదుసు
శ్లోకుడుజేరినంగవయజూతురుచేయుదురెకసెక్కముల్
కోకిలగన్నచోటగుమిగూడియసహ్యపుగూతలార్చుచుం
గాకులుతన్నవేదఱిమికాయముతల్లడమందభాస్కరా!
           *లోకంలోమంచివాడుదదురర్జనులయభిప్రాయముతెలిసి
కొనకుండదగ్గఱకుచేరరాదు.ఒకవేళ చేరినచోదుర్జనులచేతప్పక
యెగతాళిపాలగుదురు.
89.లోనుదృఢంబుగానిపెనులోభినినమ్మియసాధ్యకార్యముల్
గానకపూనునేనతడుగ్రక్కునగూలునునోటిపుట్టిపై
మానవుడెక్కిపోవనొకమాటుబుటుక్కునముంపకుండునే
తానొకలోతునంగెడసిదానదరింపగలేకభాస్కరా!
           *పాతపడవమీదమానవుడెక్కిమిగులలోతుగలప్రవాహమునుదాట
ప్రయత్నించెనేనిఆప్రవాహమునపడవదాటలేకఒక్కసారిబుటుక్కునముంచివేయును.అట్లేమానవుడుదృభచిత్తములేనిలోభినినమ్మియేదేనికార్యముచేయబూనినయాలోభివానినినశింపజేయును.
90.వంచనయింతలేకయెటువంటిమహాత్ములనాశ్రయించినం
గొంచెమెకానిమేలుసమగూడదదృష్టములేనివారికిన్
సంచితబుద్ధిబ్రహ్మననిశంబునువీపునమోచునట్టిరా
యంచకుదమ్మితూండ్లుదిననాయెగదాఫలమేమిభాస్కరా!
         *సృష్టికర్తయగు బ్రహ్మదేవుని తన వీపుపైనెల్లప్పుడును
మోయుచున్నిరాజహంసతామరకాడలనేయాహారమయ్యెను.
అట్లేకపటములేకుండయెంతగొప్పవానినిసేవించినను యదృష్టములేనివానికి సామాన్యలాభమే కల్గును.
91.వట్టుచుదండ్రియత్యధమవర్తనుడైననుగానివానికిం
బుట్టినపుత్త్రకుండుతనపుణ్యవశంబునదొడ్డధన్యుడౌ
నెట్టనమఱ్ఱివిత్తుమునుపెంతయుగొంచెముదానబుట్టునా
చెట్టుమహోన్నతత్వమునుజెందదెశాఖలనిండిభాస్కరా!
       *మఱ్ఱివిత్తనముచిన్నదైననుదానినుండిపుట్టినచెట్టుకొమ్మలతోపొడవుగాపెరుగును.అట్లేతండ్రియెండిపోవుచుమిగులనీచుడైనను
వానికుమారుడుగొప్పవాడుకావచ్చును.
92.వలనుగగానలందుబ్రతివర్షమునంబులినాలుగైదుపి
ల్లలగనుదూడనొక్కటినిలంగనుధేనువురెండుమూడునే
డులకటులైనబెబ్బులికుటుంబములల్పములాయెనాలమం
దలుగడువృద్ధిజెందవెయధర్మముధర్మముదెల్పభాస్కరా!
        *అన్యాయముగావర్తించుపులులుప్రతిసంవత్సరమునాలుగైదుపిల్లలనుయీనుచున్ననువాటివంశమభివృద్ధిలోలేదు.ధర్మవర్తనముగలగోవులురెండుమూడేండ్లకొకమారీనుచున్ననువానివంశమభివృద్ధిలోనుండను.అట్లేయధర్మవర్తనునివంశమునశించును.ధర్మవర్తనునివంశమువృద్ధిజెందును.
93.వలవదుక్రూరసంగతియవశ్యమొకప్పుడుసేయబడ్డచో
గొలదియెగాకయెక్కువలుగూడవు ,తమ్ములపాకులోపలం
గలసినసున్నమించుకయగాకమఱించుకయెక్కువైనచో
నలుగడజుఱ్ఱుజుఱ్ఱుమనినాలుకపొక్కకయున్నెభాస్కరా!
        *తమలపాకులోసున్నముకొంచెముండిననేగానియెక్కువైననాలుకపొక్కును.అట్లేచెడ్డవారితోయెక్కువస్నేహముచేయరాదు.ఒకవేళచేయవలసినచోకొంచెముచేయవలెనుగానియెక్కువజేసినయపాయముగల్గును.
94.వానికివిద్యచేతసిరివచ్చెనటంచునువిద్యనేర్పగా
బూనినబూనుగాకతనపుణ్యముచాలకభాగ్యరేఖకుం
బూనగనెవ్వడోపు;సరిబోచెవిపెంచునుగాకదృష్టతా
హీనుడుకర్ణభూషణములెట్లుగడింపగనోపు?భాస్కరా!
      *అదృష్టములేనిమానవుడుచెవికన్నమునుపెంచిననుపెంచవచ్చుగానికర్ణకుండలములనుసంపాదింపలేడు.అట్లేవిద్యచేవానికిసంపదవచ్చినదనివిద్యనేర్చిననునేర్చునుగానిపూర్వపుణ్యసుకృతములేకుడభాగ్యమునుతెచ్చు కొనజాలడు.
95.సంతతపుణ్యశాలినొకజాడనుసంపదవాసిపోయి
నంతటబోకనెట్టుకొనియప్పటియట్లువసించియుండుమా
సాంతమునందుజందురునినన్నికళలఽపెడబాసిబోయినం
గాంతివహింపడోటు?తిరుంగబడిదేహమునిండభాస్కరా!
        *చంద్రకళలన్నియునమావాస్యనాటికివిడిపోయినను తాను
బ్రతిదినమునుదేవతలకుదనకళలనిచ్చెడిపుణ్యమువలనతిరిగిక్రమముగకళలనుతనబింబమునుండిపూర్ణముగాదాల్చును.అట్లేఎల్లప్పుడుపుణ్యములొనర్చువానినొకవిధముగాసంపదవిడిచిపోయిననుఅతడొనరించినపుణ్యముచేదిరిగియాసంపదనొందగలడు.

No comments:

Post a Comment